NWO-subsidie: blijvende impact van VOC op Java
De VOC hield nauwkeurig gegevens bij over de gebieden waar zij actief was. Kaartmakers brachten infrastructuur, nederzettingen en landgebruik gedetailleerd in kaart. Voor het eerst worden deze historische data naast actuele gegevens van het Indonesische bureau voor de statistiek gelegd, om te onderzoeken welke impact het koloniale verleden nog altijd heeft op het hedendaagse Java.
Dit is wat Lodewijk Petram van het Huygens Instituut en Maarten Bosker van de Erasmus School of Economics gaan doen in het vierjarige onderzoeksproject Enduring Empire: Measuring Early Dutch Colonialism’s Lasting Impact in Indonesia. NWO heeft hiervoor subsidie toegekend.
Luister naar het interview bij Met het oog op Morgen.
Het project sluit aan bij invloedrijke economisch-historische studies over de langetermijneffecten van koloniaal beleid op de ontwikkeling van landen. Onderzoekers Daron Acemoglu, Simon Johnson en James Robinson kregen in 2024 de Nobelprijs voor de Economie voor hun baanbrekende werk op dit gebied. Zij lieten zien dat verschillen in welvaart tussen landen vaak samenhangen met de manier waarop ze in het verleden zijn gekoloniseerd.
Voorbeeld van een gedetailleerde kaart uit de 18de eeuw. Klik voor meer details.
Digitaal zoeken in oude VOC-bronnen
Tot voor kort richtte onderzoek naar de blijvende impact van kolonialisme zich vooral op de 19e en 20e eeuw omdat er weinig geschikte gegevens waren over eerdere perioden. Dankzij recente ontwikkelingen in digitalisering en nieuwe toepassingen van kunstmatige intelligentie (ai) kunnen nu ook oudere bronnen systematisch worden onderzocht.
Archieven naast statistieken
In het lopende project GLOBALISE van het Huygens Instituut en het Het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) zijn miljoenen documenten van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) uit de 17e en 18e eeuw digitaal ontsloten en doorzoekbaar gemaakt. Deze bronnen bevatten rijke informatie over onder meer infrastructuur, nederzettingen en landgebruik. Met moderne technologie kan ook data uit oude kaarten worden gehaald.
Het toegankelijk maken en analyseren van dit soort historische gegevens is een specialisme van het Huygens Instituut. Naar aanleiding van de digitale ontsluiting in GLOBALISE zet het instituut de oude VOC-archieven nu zelf in voor inhoudelijk onderzoek in Enduring Empire, o Klim de oude bronnen vervolgens te koppelen aan actuele statistieken van het Indonesische bureau voor de statistiek (BPS).
Samenwerkingspartners
Het Huygens Instituut draagt bij met zijn expertise in historische bronnen en digitale onderzoeksmethoden. De Erasmus School of Economics levert specialistische kennis op het gebied van ontwikkelingseconomie en causale analyse, en heeft ruime ervaring met het verwerken van Indonesische microdata. Het projectteam zoekt daarnaast nauwe samenwerking met Indonesische onderzoekers om kennis te delen over het gedeelde koloniale verleden.
Open Access
De verzamelde datasets en kaartannotaties worden in Open Access beschikbaar gesteld, zodat ook andere onderzoekers ermee kunnen werken.
