3 juni 2022
Kurt Vanhoutte verzorgt Huygens-Descarteslezing 2022
Kurt Vanhoutte verzorgt de Huygens-Descarteslezing 2022 met als titel De magische lantaarn en het spektakel van de wetenschap. De lezing vindt vrijdag 3 juni plaats in het Allard Pierson Museum in Amsterdam en is vrij toegankelijk.
Wetenschappers en entertainers, leraren en priesters, politici en obscurantisten: in de tweede helft van de negentiende eeuw deden ze enthousiast een beroep op het revolutionaire medium van de toverlantaarn: om te informeren, te beleren en te vermaken. Ze brachten niet zelden een publiek op de been van meer dan duizend toeschouwers per keer. In zekere zin legde de moderniteit hiermee de grondslag voor de film, maar ook voor de diaprojector en zijn actuele digitale varianten.
Toen Christiaan Huygens als één van de eersten in de Westerse geschiedenis een magische lantaarn maakte, kon de wetenschapper niet bevroeden wat hij in handen hield. Een tinnen omhulsel met daarin een olielamp en drie lenzen waartussen men een beschilderde glasplaat kon schuiven, meer leek het aanvankelijk niet. Meer dan tweehonderd jaar later zou Huygens’ uitvinding evenwel uitgroeien tot een visueel massamedium. In de tussentijd, en wel kort na de Franse revolutie, had een zonderlinge figuur, Etienne Gaspard Robertson, met zijn speciaal daartoe ontworpen lanterne de peur wel al een groot publiek in vervoering weten te brengen. Parijs baadde in het bloed van de terreur en Robertson sommeerde met zijn projecties de doden op te staan uit het graf. Maar met die macabere shows was het verhaal van de lantaarn nog lang niet verteld.
Kurt Vanhoutte (UAntwerpen) vertelt dat verhaal op 3 juni wel, met behulp van een échte toverlantaarn. Het Huygens Instituut (KNAW) en het Descartes Centre (UU) nodigen u uit hierbij aanwezig te zijn en de beelden, geluiden en geuren van authentieke, negentiende-eeuwse wetenschapspopularisering mee te maken. (Lees verder onder de afbeelding.)
Kurt Vanhoutte
Kurt Vanhoutte (1971) is hoogleraar theaterwetenschap (Universiteit Antwerpen) en coördinator van B-magic, een grootschalig interdisciplinair project (EOS – Excellence of Science) dat de impact onderzoekt van de toverlantaarn op België en de omringende landen. Zijn lezing zal de functie, de werking en het bereik van de magische lantaarn bespreken. Vanhoutte nodigde lanternist en verzamelaar Ditmar Bollaert uit zijn rede te completeren met een authentieke lantaarn en originele glasplaten. Op die manier zal het publiek getuige zijn van het dubbele effect dat de lantaarn van oudsher tot nu uitoefent, van tweeën één: wetenschap en entertainment, spektakel en instructie.